Van PFAS-klei naar schone bakstenen

Op veel plekken in Nederland is de (klei)bodem vervuild met PFAS. Tot nu toe konden we niets met die klei, behalve afgraven en beschermd opslaan op een stortplaats. Dat is duur, zonde van de ruimte en geen oplossing voor de toekomst omdat PFAS niet afbreekt. Het afgelopen jaar is er hard gewerkt aan een oplossing.

Proef met vervuilde klei uit Doetinchem

Bij de Voltastraat in Doetinchem zat veel PFAS in de bodem door 1.300 lekkende vaten blusschuim. Gemeente Doetinchem ging op zoek ging naar een oplossing en kwam in contact met Claybens. Dit bedrijf ontwikkelt een techniek om PFAS-klei om te zetten tot schone bakstenen. Zou dat ook voor de Doetinchemse klei kunnen werken? Samen gingen ze met deze vraag aan de slag. Eerst met een kleine pilot in 2023 en daarna op grotere schaal. Voor de industriële pilot werd 20 m3 klei uit Doetinchem gebruikt.

Pilot geslaagd: bakstenen bakken verwijdert PFAS

Startup Claybens werkte aan een oplossing: schone bakstenen vanuit PFAS-klei. Bakstenen worden gebakken op hoge temperaturen die lange tijd aanhouden. Deze temperaturen en tijdsduur zorgen ervoor dat de chemische verbindingen waaruit PFAS bestaat, kapot gaan. Claybens werkte meer dan 4 jaar aan deze oplossing. Eerst in het laboratorium en daarna steeds een stapje groter. In 2024 startte Claybens met partners uit de keten de eerste industriële pilot met vervuilde klei uit Doetinchem. In een pilot werd PFAS-klei verwerkt tot 50.000 schone bakstenen. Tijdens het proces is er onderzocht of er een kwalitatief goede steen kon worden gemaakt én of de productie veilig is. Het antwoord op beiden: ja! Een sterk bouwmateriaal als oplossing voor met PFAS vervuilde klei.

Gedeputeerde Ans Mol: “We hebben succesvol geïnvesteerd in innovatie. Nu is het tijd om deze methode te borgen en breder toe te passen.”

Duurzaam en circulair

Deze pilot bewijst dat de techniek op industriële schaal kan worden toegepast. Het productieproces is veilig voor mens en milieu. De bakstenen zijn schoon en bevatten geen PFAS. De stenen werden gekeurd en voldoen aan alle normen. En er is een mooie bestemming voor: een woningbouwproject in Doetinchem. Hoe circulair is dat! Claybens ontwikkelt de techniek verder en onderzoekt mogelijkheden om dit op grotere schaal te gaan doen.

Samenwerking

Voor dit succes werkten veel partijen samen. Gemeente Doetinchem stelde de vervuilde klei beschikbaar. Claybens leverde de techniek en leidde het project. Delgromij maakte en leverde de kleimengsels. Caprice baksteen bakte 50.000 bakstenen en opende hun fabriek voor alle metingen. Provincie Gelderland en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat stelden geld beschikbaar. Ook hielp provincie Gelderland zodat alles binnen de wetten en regels kon en veilig gebeurde. Omgevingsdienst Regio Arnhem verleende de vergunning. Ga voor meer technische informatie naar de website van Claybens.

Ga naar Claybens

Veelgestelde vragen

Veelgestelde vragen 'van PFAS-klei naar schone bakstenen'.

Veelgestelde vragen