In de monitor staan ook de resultaten van een onderzoek van de provincie Gelderland hoe inwoners brede welvaart ervaren.
Gedeputeerde Helga Witjes: "Brede welvaart gaat over het welzijn van onze inwoners en wat mensen écht belangrijk vinden in hun leven. Deze monitor helpt ons om keuzes te maken die bijdragen aan een gezonde, eerlijke en duurzame toekomst voor alle Gelderlanders."
Waarom deze monitor?
De provincie gebruikt de monitor om beter te begrijpen hoe het écht gaat met Gelderland en haar inwoners. De inzichten helpen om beleid te maken dat niet alleen gericht is op economische groei, maar ook op welzijn, duurzaamheid en gelijke kansen voor de inwoners van Gelderland. De monitor is bovendien een belangrijk instrument om de voortgang van bestaand beleid te volgen en bij te sturen, waar nodig.
Belangrijkste resultaten 2025
Veel tevredenheid in de samenleving maar zorgen over toekomst
De meeste inwoners van Gelderland zijn tevreden met hun leven en met hun woning, woonomgeving, werk en vrije tijd. Ze maken zich zorgen over de verharding in de manier waarop mensen met elkaar omgaan, over de toekomst van Nederland en die van jongeren.
Financiële onzekerheid ondanks groeiende materiële welvaart
De financiële middelen van huishoudens nemen toe, maar ook het aantal huishoudens in Gelderland met geregistreerde problematische schulden neemt toe (aandeel is 7,4 procent van totaal aantal huishoudens).
Gezondheid is een punt van zorg
Voor bijna de helft van de inwoners is gezondheid het belangrijkste onderwerp van brede welvaart. Vier op de vijf inwoners geven aan gezond te leven, en 72% van de Gelderlanders ervaart in 2022 de eigen gezondheid als (zeer) goed. Dit is een flinke afname sinds 2020 (79%). Jongeren beoordelen vooral hun geestelijke gezondheid minder goed dan gemiddeld, ouderen hun lichamelijke gezondheid.
Mogelijkheden om te werken zijn groot
Door de krapte op de arbeidsmarkt zijn de mogelijkheden om te werken groot. Een steeds groter deel van de bevolking van 15-74 jaar werkt, de werkloosheid daalt en het aandeel Gelderlanders met een startkwalificatie neemt toe.
Minder schadelijke stoffen maar veel ervaren overlast
De kwaliteit van de leefomgeving gaat in sommige opzichten vooruit. Zo zien we sinds 2016 bijvoorbeeld een afname van de stikstof- en fosfaatuitscheiding en broeikasgasemissies. Tegelijkertijd ligt de stikstof- en fosfaatuitscheiding in Gelderland hoger dan in andere provincies. En bijna een derde van de inwoners ervaart overlast door vervuiling in hun buurt, zoals zwerfafval, geluidsoverlast of luchtvervuiling.
Regio Arnhem-Nijmegen blijft achter
Van de vier Gelderse regio’s (Achterhoek, Arnhem-Nijmegen, Veluwe en Zuidwest-Gelderland) staat de regio Arnhem-Nijmegen opvallend vaak ‘onderaan het lijstje’. Dit gaat zowel om materiële zaken (zoals inkomen, vermogen, problematische schulden en bbp per inwoner) als niet-materiële zaken. Zo zijn inwoners van Arnhem-Nijmegen over het algemeen het minst tevreden met hun leven, en ook het minst tevreden over hun eigen woning, woonomgeving en gezondheid. De werkweek is kort, de werkloosheid het hoogst. De regio is het meest verstedelijkt, de emissie van fijnstof naar lucht is het hoogst en de hoeveelheid particuliere zonne-energie is het laagst van de vier regio’s.
Wat doet de provincie met deze inzichten?
De resultaten van de monitor worden gebruikt om het beleid van de provincie verder te verbeteren. Zo worden de uitkomsten betrokken bij het actualiseren van de Omgevingsvisie, de Regionale Energie Strategieën en het programma Gezond Gelderland. Ook worden gemeenten en regio’s actief geïnformeerd, zodat zij de gegevens kunnen gebruiken voor hun eigen beleid.
