Het gaat daarbij met name om meer woningen, ruimte voor bedrijven, ondersteunen van gemeenten, oplossingen voor stikstof en voor netcongestie. Deze bijstelling van het coalitieakkoord ‘Gewoon Doen’ komt mede voort uit gesprekken met de Gelderse samenleving.
Het college van Gedeputeerde Staten heeft gekeken naar de afspraken uit het coalitieakkoord van 2023. De uitvoering van dit akkoord ligt grotendeels op schema.
Er zijn mooie resultaten geboekt. Zo zijn er meerdere succesvolle Dorpendeals afgesloten, waarmee de leefbaarheid in dorpen en wijken is verbeterd. Qua bereikbaarheid zijn verkeersonveilige locaties aangepakt. In de landbouw is ingezet op innovatie en doelsturing, waardoor boeren meer vrijheid hebben om te bepalen hoe zij voldoen aan de gestelde doelen. Daarnaast zet de provincie vol in op de ontwikkeling van Small Modular Reactors (SMR), waarmee Gelderland voorop loopt in Nederland. Bedrijventerreinen worden samen opgeknapt en jonge bedrijven krijgen gerichte ondersteuning in hun groei.
Sinds 2023 is de wereld echter sterk veranderd. Ontwikkelingen in Nederland en daarbuiten zorgen ervoor dat sommige vraagstukken nu extra aandacht nodig hebben.
De stikstofproblematiek zet de vergunningverlening onder druk, netcongestie remt de verduurzaming en woningnood vraagt om snelle en slimme oplossingen. Daarnaast staan gemeenten onder financiële druk en spelen economische vraagstukken een steeds grotere rol. Met deze Tussenbalans kiest het college ervoor om hier actief op in te spelen met ruim 30 voorstellen. Het college kiest voor praktische, uitvoerbare voorstellen die ze samen met het Rijk, gemeenten, (agrarische) bedrijven, instellingen en inwoners wil uitvoeren.
Helga Witjes, gedeputeerde financiën: “We zijn trots op wat we hebben bereikt. En tegelijkertijd zien we dat de wereld om ons heen sterk verandert en dat onze inwoners zich zorgen maken over hun toekomst, werk, een eigen dak boven hun hoofd, leefbaarheid van hun dorp of stad. Met dit pakket kunnen we hierin de komende twee jaar extra stappen gaan zetten voor een leefbaar Gelderland.”
Concrete voorstellen per thema
Woningbouw
De woningnood blijft hoog. Gelderland investeert daarom in versnelling van het aantal woningen met subsidies voor splitsen en optoppen (extra verdieping er bovenop), helpt gemeenten met menskracht om knelpunten op te lossen bij woningbouwprojecten, richt een woonacademie op voor zij-instromers en stopt extra geld in het fonds voor grondaankopen, ook binnen de bebouwde kom.
Gelderse economie
In een veranderende wereld blijft het belangrijk dat onze samenleving weerbaar is, ook economisch. Een goed vestigingsklimaat is cruciaal om bedrijven aan te trekken én te behouden. Het college investeert daarom extra in innovatie, de chipsector, groei van defensie, recreatie en toerisme, (top)sportevenementen en goede bereikbaarheid van bedrijven met OV, fiets en auto.
Gemeenten
Gelderse gemeenten staan onder druk en krijgen steeds minder geld terwijl het aantal taken toeneemt. De provincie ondersteunt gemeenten via gerichte programma’s zodat projecten niet stil komen te liggen. Gemeenten zijn belangrijk voor een leefbaar Gelderland. De provincie geeft subsidie zodat gemeenten de leefbaarheid kunnen blijven stimuleren. De provincie investeert ook in een aantal verkeersveiligheidsprojecten (zoals N322, N303).
Stikstof
Stikstof blijft een van de grootste uitdagingen. Gelderland moet zo snel mogelijk van ‘het slot’ af. Om het verlenen van vergunningen en het natuurherstel weer op gang te krijgen, is de versnellingsaanpak stikstof vastgesteld. Speciale aandacht gaat hierbij naar de Veluwe en Winterswijk. Gelderland blijft intensief overleggen met het Rijk voor een goede oplossing voor de PAS-melders. Ook blijft het college investeren in innovaties, zoals de meetnetwerken die per locatie of bedrijf stikstof in beeld brengen. In de Tussenbalans wordt € 72 miljoen gereserveerd om dit alles mogelijk te maken.
Netcongestie en energie
Het volle elektriciteitsnet vraagt om snelle actie. De provincie investeert daar al volop in, maar het college wil meer doen. Denk aan het verlagen van de piekbelasting (pieken door hoog verbruik van elektriciteit), versnelling van innovaties zoals SMR’s (kleine kerncentrales), de uitvoering van het klimaatbeleid, verduurzaming van infrastructuur zoals de Gelderse veren en heropening van de subsidieregeling voor verduurzamen van huizen.
Gelderse samenleving
Provincie Gelderland heeft 2 bijeenkomsten gehouden over de Tussenbalans die door 80 deelnemers werden bezocht. Hieronder waren vertegenwoordigers van gemeenten, maatschappelijke organisaties, politie, Statenleden en belangenorganisaties als Staatsbosbeheer, HISWA, Wandelnet en Cultuur Oost. Ook heeft de provincie in april 2025 een inwonersonderzoek gehouden. Ruim 1600 mensen gaven aan Wonen het belangrijkste thema te vinden voor de komende jaren (40%), gevolgd door Natuur (28%) en Leefbaarheid (25%).
Geld
Voor de uitvoering van deze extra voorstellen is geld beschikbaar. In totaal investeert het college een bedrag van € 190,7 miljoen voor de voorstellen uit de Tussenbalans. Dit komt bovenop de € 400 miljoen die aan het begin van deze coalitie is gereserveerd voor uitvoering van het coalitieakkoord. Daarnaast is er geld dat een andere bestemming heeft gekregen (‘nieuw voor oud’). Dit is een bedrag van € 233,3 miljoen. Daarmee komt het totale budget na de Tussenbalans voor deze bestuursperiode op ruim € 800 miljoen.
Vervolg
Gedeputeerde Staten stellen Provinciale Staten nu voor om de Tussenbalans 2025 vast te stellen. De financiële uitwerking volgt in de reguliere P&C-documenten, zoals de Najaarsnota 2025 en de Begroting 2026.
