Dit was de Statendag: omgevingsvisie, wonen en stikstof

Op woensdag 16 april 2025 kwamen Provinciale Staten (PS) bijeen voor een Statenvergadering. Op de agenda stonden onder meer kaders voor een nieuwe omgevingsvisie, nieuwe stappen in de stikstofaanpak en de voortgang van woningbouw. Ook voerden de Staten een interpellatiedebat over uitspraken van een gedeputeerde.

Gepubliceerd op: 17-april-2025

Tijd om besluiten te nemen

Bij een besluitvormende vergadering liggen meerdere voorstellen op tafel. Over veel van die voorstellen zijn Statenleden al weken met elkaar in gesprek. Eerst vormen de Statenleden zich een goed beeld van het onderwerp. Ze krijgen informatie van deskundigen, gaan op werkbezoek en spreken met inwoners. Vervolgens gaan de Statenleden met de gedeputeerden en met elkaar in debat over het voorstel. In de Statenvergadering nemen de Statenleden uiteindelijk een besluit. Zo werken Provinciale Staten.

Kadernota vernieuwing omgevingsvisie

De omgevingsvisie is een brede visie op de toekomst van Gelderland en gaat over alle onderdelen van ruimtelijke ordening. De huidige omgevingsvisie komt uit 2018. Begin 2024 gaven de Staten het college de opdracht om met een nieuwe omgevingsvisie te komen. Een visie met plannen voor de toekomst van Gelderland tot 2050.

In de kadernota staat nu in hoofdlijnen hoe de provincie wil werken aan een vitaal platteland, sterke dorpen en steden en een economie die klaar is voor de toekomst.

Daarbij zijn 4 dingen belangrijk:

leefbaarheid,
biodiversiteit en voedselzekerheid (nu: rentmeesterschap),
eigen karakter van streken en
brede welvaart.

Bij het verdelen van de beperkte ruimte kijkt de provincie in het bijzonder naar zorgvuldig ruimtegebruik, bodem en water, energie en bereikbaarheid. In 2026 moet de nieuwe omgevingsvisie helemaal klaar zijn.

Staten drukken stempel met amendementen

Met een amendement kunnen Statenleden een voorstel op punten aanpassen, voordat ze over het voorstel besluiten. 4 amendementen zorgden voor een verandering in de kadernota:

‘Culturele kwaliteit en regionale identiteit’ (VVD en andere fracties) voegt de term ‘culturele kwaliteit’ toe als aanvulling op regionale identiteit. Daarmee is er nadrukkelijk aandacht voor erfgoed, taal, traditie, kunst, cultuur en landschap.

‘Gemengde wijken zijn leefbare wijken’ (PvdA en andere fracties) zorgt ervoor dat de doelen die voor Arnhem-Oost zijn opgenomen in het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid, voor zover mogelijk terugkomen in de omgevingsvisie.
Het amendement ‘Toegankelijke mobiliteit, ook in 2050’ (D66 en andere fracties) vraagt om nadrukkelijke aandacht voor toegankelijkheid bij het vlot en veilig op je bestemming komen.

Door het amendement ‘Rentmeesterschap als waarde benadrukken’ (SGP en andere fracties) vervangt ‘rentmeesterschap’ de waarde ‘biodiversiteit en voedselzekerheid’. Rentmeesterschap verbindt beide zaken, vanuit de verantwoordelijkheid om zorgvuldig met ruimte en natuurlijke hulpbronnen om te gaan.

Oproepen over economie en keuzevrijheid

Een ander instrument (iets dat Provinciale Staten kunnen gebruiken om hun werk te doen) is de motie. Een motie is een oproep aan het college om ergens mee aan de slag te gaan. 2 moties kregen meer stemmen voor dan tegen. Die moties zijn aangenomen:

‘Wegennet als logistiek drager van de regionale economie’ (VVD en andere fracties) verzoekt het college om het provinciale wegennet (van N-wegen tot waterwegen) te versterken. En om bij gebiedsontwikkeling rekening te houden met ruimte voor logistiek.
‘Veranker keuzevrijheid in mobiliteit’ (VVD en andere fracties) vraagt het provinciebestuur om alle modaliteiten (manieren waarop mensen zich verplaatsen) te versterken en waarderen. Met goed bereikbaar voor de auto, fiets en het openbaar vervoer als belangrijke voorwaarde bij het maken van keuzes in de ruimte om ons heen.

Besluit over stikstofemissiearme stroken

Provinciale Staten stemden in met een voorstel van het provinciebestuur om een voorbereidingsbesluit te nemen voor stroken van 500 meter rondom stikstofgevoelige natuur. Het gaat om stroken bij 4 Natura 2000-gebieden. Bestaande activiteiten kunnen doorgaan, maar nieuwe activiteiten mogen geen stikstof uitstoten. Het is een volgende stap in de stikstofaanpak. De maatregel geldt voor maximaal 1,5 jaar. Die tijd is nodig om de stroken uit te werken en vast te leggen.

De Staten namen 1 motie aan: ‘Schrap leefgebieden als begrenzing’ (BBB en andere fracties). Zij verzoeken het college om in de uitwerking van het strokenbeleid leefgebieden niet op te nemen als begrenzing van het werkingsgebied.

Voortgang woningbouw en Vernieuwd Actieplan Wonen

In 2023 zijn in Gelderland ruim 11.500 woningen gebouwd. Dat zijn er meer dan in 2022, maar minder dan het doel voor 2023. En volgens nieuwe voorspellingen zijn er tot 2030 ongeveer 10.000 woningen meer nodig dan eerder gedacht. Het college wil het Actieplan Wonen verlengen en vernieuwen. Met het versnellen van de woningbouw als grootste doel. Dit is uitvoering van beleid. Daarom kan het college van Gedeputeerde Staten hierover besluiten. Omdat zij het belangrijk vinden te weten hoe Provinciale Staten erover denken, stond het onderwerp op de agenda van verkennende en oordeelsvormende vergaderingen.

De Staten namen deze keer dus geen besluit over woningbouw. Toch spraken ze tijdens de Statenvergadering over wonen. Zo konden Statenleden bijvoorbeeld moties indienen. 5 moties kregen steun van een meerderheid:

‘Kleine gemeenten, grote woonkansen’ (VVD en andere fracties) verzoekt het college om de behoeften van kleinere gemeenten bij woningbouwopgaven te onderzoeken. Het college moet op basis daarvan een voorstel maken. Dat voorstel moet bijdragen aan het behouden van jongeren, voorzieningen en leefbaarheid. Ook moet het aansluiten bij wijken- en dorpendeals waar dat kan.

‘Toekomstbestendig bouwen, sneller bouwen, slimmere regels’ (VVD en andere fracties) vraagt het provinciebestuur om gesprekken met gemeenten te blijven voeren over toekomstbestendig wonen. De provincie moet dit thema opnemen in het vernieuwde Actieplan Wonen. Ook moet het college onderzoeken of richtlijnen in de omgevingsverordening kunnen leiden tot minder regeldruk (gevolgen van regels) bij gemeenten.
‘Help grootschalige woningbouwlocaties slagen’ (GroenLinks en andere fracties) roept de gedeputeerden op om een regeling te maken voor grootschalige woningbouwlocaties. En om bij de Tussenbalans te laten zien hoe dat betaald kan worden.
‘Stimuleringsfonds bestaande voorraad beter benutten’ (ChristenUnie en andere fracties) verzoekt het college om een plan te maken voor uitbreiding binnen bouw die er al is. Denk daarbij aan het optoppen (een woonlaag erbovenop), delen of splitsen van woningen. Het college moet bij de Tussenbalans aangeven wat daarvoor nodig is. Ook moet het provinciebestuur belemmeringen wegnemen die uitbreiding vertragen of lastiger maken.
‘Géén verbod op houtkachels en motorvoertuigen’ (SGP en andere fracties) vraagt het provinciebestuur om geen beleid te maken tegen houtstook en gemotoriseerd. Ook moet de actie ‘Minder stikstof uit nieuwbouwwijken’ uit het Actieplan Wonen.

Duidelijkheid over uitspraken Natura 2000-gebieden

SP en andere fracties dienden een verzoek tot een interpellatiedebat in. Dat ging over uitspraken die gedeputeerde Mol zou hebben gedaan tijdens een informatiebijeenkomst in Winterswijk over de provinciale stikstofaanpak. Met een interpellatiedebat kunnen Statenleden het college of de commissaris van de Koning ter verantwoording roepen over de uitvoering van bepaald beleid. Aan de hand van vooraf opgestuurde vragen proberen Statenleden duidelijkheid te krijgen over het handelen van het college.

Om een interpellatiedebat te laten plaatsvinden, is steun van 10 Statenleden nodig. Die steun was er. In het debat dat volgde maakte het college opnieuw duidelijk dat provincie Gelderland niet inzet op het schrappen van Natura 2000-gebieden. Dat bleek voor de indieners van het verzoek voldoende.

Dit gebeurde er verder op de Statendag

Vragenuur. Fracties gebruiken het Vragenuur om korte en politiek actuele vragen te stellen, die enige spoed hebben. Er kwamen vragen over middelen voor gebiedsprocessen (GroenLinks en PvdA), windpark Echteld-Lienden (D66), paasvuren (PvdD), matrixborden en wildaanrijdingen op de N224 (GroenLinks en PvdA) en de wolf (BBB).
Nieuw gezicht in de Statenzaal. Thomas Bos en Noël Bos zijn benoemd als fractievolger. Een fractievolger is een lid van een fractie dat geen Statenlid is, maar de fractie wel kan vertegenwoordigen in verkennende en oordeelsvormende vergaderingen.

Meer besluiten. De Staten gingen akkoord met het Tussendocument 2025. Ook stemden ze in met het maatregelenpakket Schaalsprong Foodvalley.
Onderwerpen schuiven door. Het werd bijna nachtwerk. Toch kwamen niet alle onderwerpen aan bod. ‘Herbestemmen vrijval subsidie World Food Center Experience in Ede’, ‘Rekenkamerrapport Toezicht levert energie op’ en ‘Aanpassing GWIB als gevolg van Wet collectieve warmte (Wcw)’ schuiven door naar de volgende Statenvergadering.
Meer moties en amendementen. In dit bericht staan alle aangenomen moties en amendementen. Maar er werden er meerdere ingediend. U vindt deze stukken, net als alle andere stukken van de Statenvergadering, op gelderland.nl/Statenlive.

Zo doet u mee

Gelderlanders denken graag mee met de provincie. Maar hoe maakt u uw ideeën, mening of zorgen kenbaar? Er zijn meerdere manieren om mee te doen aan het democratisch proces.

Meedoen

Meer nieuws

Nieuwsoverzicht