Water en bodem sturend: bouwen aan een toekomstbestendig Gelderland

Ons bodem- en watersysteem is de basis voor alle ruimtelijke activiteiten: alles wat we bouwen en gebruiken. In de afgelopen 150 jaar hebben we dit systeem steeds meer aangepast aan onze wensen. We bouwden woningen, bedrijven en infrastructuur en pasten waterstromen aan met technische ingrepen, zoals gemalen.

Dat heeft ons veel gebracht. Maar inmiddels lopen we tegen de grenzen van dit systeem aan. Vroeger werkte de bodem als spons om een te veel aan water op te nemen en weer vrij te geven als dat nodig was. Die sponswerking is sterk verminderd.

Waarom water en bodem leidend?

Door alle woningen, bedrijventerreinen, wegen en landbouw met zware machines hebben we onze bodem namelijk steeds meer ‘dicht’ gemaakt. Tegelijkertijd krijgen we steeds vaker te maken met extreem weer: hevige regenval, langdurige droogte, hittegolven en een stijgende zeespiegel. Onze leefomgeving, voedselproductie, natuur en watervoorziening worden hierdoor kwetsbaarder. Daarom moeten we nu slimme keuzes maken die passen bij de natuurlijke eigenschappen van water en bodem.

Water en bodem als onderdeel van de Gelderse omgevingsvisie

Hoe willen wij, provincie Gelderland, dat de toekomst van Gelderland eruitziet? Hoe willen we onze ruimte en leefomgeving gebruiken en beschermen? Daarover maken we keuzes en plannen. En dat schrijven we op in onze omgevingsvisie. Want we willen veel bereiken in Gelderland. Voor al deze zaken hebben we ruimte nodig. Maar onze ruimte is beperkt. Zeg maar gerust: er is te weinig ruimte.

We willen zuinig en slim omgaan met de schaarse ruimte. Dat noemen we zorgvuldig ruimtegebruik. Daarnaast zijn er 3 ‘systemen’ in de ruimte die voor een belangrijk deel sturend zijn en bepalen wat waar mogelijk is: het bodem- en watersysteem, het energiesysteem en het mobiliteitsnetwerk. Door bij ruimtelijke keuzes rekening te houden met deze 3 systemen, voorkomen we zoveel mogelijk dat we nu en in de toekomst tegen problemen aanlopen. Zoals hoge kosten voor beheer en schade door de effecten van hitte, droogte en wateroverlast. 

Meer weten? Kijk op gelderland.nl/omgevingsvisie

Water en bodemkompas

Het water en bodemkompas is een interactieve tool die inzicht geeft in kansen en knelpunten voor ruimtelijke functies en het biedt een basis voor gesprek over de toedeling van functies in gebieden.

Van visie 2120 naar uitvoering 

In 2020 heeft de WUR een kaart gemaakt hoe Nederland er in 2120 uit kan zien. Het belangrijkste doel is om lokaal en regionaal na te denken over de kansen en mogelijkheden over 100 jaar in een gebied. Waarbij rekening gehouden wordt met een veranderend klimaat, ontwikkelingen met betrekking tot thema’s zoals wonen, mobiliteit en werken. Een langetermijnvisie opstellen helpt bij het maken van ruimtelijke keuzes en agendeert de dilemma’s waar we nu voor staan. Hierbij wordt de verre toekomst als vertrekpunt gebruikt en hierna wordt er nagedacht over wat we nu moeten doen om daar te komen. We sluiten aan bij langetermijnvisies zoals 'Nederland 2120' van Wageningen University & Research (WUR). Deze toekomstbeelden helpen ons om nu al de juiste keuzes te maken voor een klimaatbestendig en leefbaar Gelderland.

De werkregio’s stelden samen met de WUR verschillende gebiedsuitwerkingen op:

Beschikbaar: praktische hulpmiddelen

Om water en bodem écht sturend te maken, werken we samen met gemeenten, waterschappen, omgevingsdiensten en kennisinstellingen. We ontwikkelen en delen kennis via een leertraject met diverse praktische hulpmiddelen, zoals masterclasses, een interactieve kaart en gidsmodellen.